Ιδιαίτερα ικανοποιημένη θα πρέπει να είναι η κοινότητα των ασθενών και των επιστημόνων, για τον αγώνα τους ενάντια στον ιό HIV aids, καθώς το 2023, καταγράφεται ο χαμηλότερος αριθμός νέων λοιμώξεων από HIV από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, και μάλιστα παγκοσμίως.
Σχεδόν 31 εκατομμύρια άνθρωποι λάμβαναν αντιρετροϊκή θεραπεία το 2023, μια σημαντική επιτυχία για τη δημόσια υγεία που έχει μειώσει τους θανάτους από AIDS στο χαμηλότερο επίπεδο από την κορύφωσή τους, το 2004.
Η παγκόσμια κοινότητα βρίσκεται ενώπιον κρίσιμων αποφάσεων που θα καθορίσουν τη μελλοντική πορεία προς την εξάλειψη του AIDS.
Μάλιστα το 2025 έχει τεθεί ως ορόσημο από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 2021, προς τον στόχο της εξάλειψης του AIDS. Εάν τα προγράμματα HIV συνεχίσουν την τρέχουσα πορεία τους, εκτιμάται ότι το 2050 περίπου 46 εκατομμύρια άνθρωποι θα ζουν με τον ιό.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 2023 καταγράφηκαν περίπου 39,9 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως που ζουν με HIV, εκ των οποίων το 77% (30,7 εκατομμύρια) λαμβάνουν αντιρετροϊκή θεραπεία.
Παρ’ όλα αυτά το 2023, 630.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους λόγω νοσημάτων που σχετίζονται με το AIDS, με το ένα στα οκτώ θύματα αυτών των θανάτων να είναι παιδί, αναδεικνύοντας την επείγουσα ανάγκη για βελτιωμένη πρόσβαση σε θεραπεία και πρόληψη, ιδιαίτερα για τις πιο ευάλωτες ομάδες.
Οι νέες μολύνσεις το 2023 (1,3 εκατομμύρια) ήταν οι λιγότερες εδώ και δεκαετίες, ωστόσο, ο αριθμός αυτός υπερβαίνει κατά πολύ τον στόχο των 370.000 και κάτω νέων λοιμώξεων έως το 2025. Το 2023, το 86% των ανθρώπων που ζουν με HIV γνώριζαν την κατάσταση της υγείας τους, το 89% από αυτούς λάμβαναν θεραπεία και το 93% από όσους βρίσκονταν σε θεραπεία είχαν μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο. Όμως, οι ανισότητες στην πρόσβαση σε θεραπεία ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων ανθρώπων συνεχίζουν να περιορίζουν τον συνολικό αντίκτυπο αυτών των επιτευγμάτων.
Η ταχεία και ευρύτερη πρόσβαση στην προληπτική αγωγή πριν από την έκθεση στον HIV (PrEP) θα μπορούσε να μειώσει δραστικά τον αριθμό των νέων λοιμώξεων από HIV. Ο συνολικός αριθμός των ατόμων που χρησιμοποιούν PrEP αυξήθηκε από λίγο πάνω από 200.000 το 2017 σε περίπου 3,5 εκατομμύρια το 2023.
ΕΟΔΥ: 657 νέα περιστατικά στην Ελλάδα το 2023
Τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας, δείχνουν ότι μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί συνολικά 21.199 περιστατικά HIV (86% άνδρες). Το 2023 δηλώθηκαν 657 νέα περιστατικά, εμφανίζοντας αύξηση σε σχέση με το 2022 (526 νέα περιστατικά). Ίδια εικόνα παρουσιάζουν και τα στοιχεία του πρώτου δεκάμηνου του 2024 κατά το οποίο καταγράφηκαν 550 νέες διαγνώσεις HIV, ελαφρώς αυξημένες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, με την ηλικιακή ομάδα 30-39 ετών να κυριαρχεί.
Η καθυστερημένη διάγνωση αποτελεί σημαντικό πρόβλημα, καθώς το 55% των νέων διαγνώσεων του 2024 είχαν λιγότερα από 350 κύτταρα/mm. Στις γυναίκες και σε άτομα άνω των 50 ετών, τα ποσοστά καθυστερημένης διάγνωσης είναι ιδιαίτερα υψηλά.
Όπως κάθε χρόνο, η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (Ε.Ε.Μ.Α.Α) διοργανώνει το ετήσιο συνέδριό της με στόχο την ευαισθητοποίηση, έγκυρη ενημέρωση και συνεχή εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας και του ευρύτερου κοινού πάνω σε θέματα πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης και αντιμετώπισης της HIV λοίμωξης.
Στο φετινό συνέδριο έχουν υποβληθεί αξιόλογες εργασίες οι οποίες συνεισφέρουν στη βαθύτερη κατανόηση και ανάδειξη σημαντικών παραμέτρων της νόσου. Από τα δεδομένα του συνεδρίου προκύπτει πως η HIV λοίμωξη, διανύοντας την πέμπτη δεκαετία από την εμφάνισή της, έχει πλέον μετατραπεί σε μία χρόνια ελεγχόμενη κατάσταση. Η άμεση έναρξη της αντιρετροϊικής θεραπείας είναι πλέον η στρατηγική που εφαρμόζεται, τόσο για τη φροντίδα του ίδιου του ατόμου όσο και για τη διακοπή της επιδημίας.
Η θεραπεία σχετίζεται με τη μείωση της θνητότητας και τη βελτίωση της ζωής με προσδόκιμο περίπου παρόμοιο με του γενικού πληθυσμού. Τα τελευταία χρόνια οι συννοσηρότητες, με προεξάρχουσα την καρδιαγγειακή νόσο, έχουν ενοχοποιηθεί ως αιτία αυξημένης νοσηρότητας και θνητότητας στους ανθρώπους με τον ιό HIV. Η επιτυχία της θεραπείας ήταν αυτή που ανέδειξε τη γήρανση του πληθυσμού με HIV, ως αιτία αύξησης των συννπσηροτήτων όπως η υπέρταση, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ο διαβήτης.
Από το γεγονός αυτό προκύπτει ότι η ενσωμάτωση υπηρεσιών για τον HIV και άλλες ασθένειες στο σύστημα υγείας, είναι απαραίτητη.
Παρά την καλή πρόγνωση για την υγεία με τη βοήθεια των σύγχρονων αντιρετροϊκών σχημάτων, σε κάποιους τομείς οι άνθρωποι που ζουν με HIV εξακολουθούν να αναφέρουν κακή ποιότητα ζωής. Παρόλο που το 81,2% (σε σύνολο 526 ατόμων) ανέφερε γενική βελτίωση στην ποιότητα ζωής του, το 41,9% ανέφεραν ότι έχουν δεχτεί διακρίσεις σε σχέση με την οροθετικότητα τους (20,7% από επαγγελματία υγείας, 21,3% από το κοινωνικό περιβάλλον, 18,8% από σύντροφο, 7,2% στο χώρο εργασίας).
Η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS, σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ, το Athens CheckPoint, τους φοιτητές Ιατρικής και σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας με τους Δήμους, πραγματοποίησε δράσεις ενημέρωσης, με κινητές μονάδες εξέτασης για HIV και ΣΜΝ, ενώ συνεχίζει την ενημέρωση μαθητών για θέματα πρόληψης της HIV λοίμωξης. Σε συνεργασία με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο πραγματοποίησε δράσεις ενημέρωσης και ελέγχου στις 18, 19 Νοεμβρίου (κατά τη διάρκεια της Ευρωπαϊκής εβδομάδας ελέγχου) προκειμένου να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους φοιτητές.
Η νέα καμπάνια της Gilead Sciences
Με το αιχμηρό μήνυμα «Δυστυχώς γι’ αυτούς που δείχνουν δεν υπάρχει θεραπεία. Ευτυχώς για τον HIV υπάρχει θεραπεία», η Gilead Sciences Ελλάδας παρουσιάζει τη νέα της καμπάνια για την Παγκόσμια Ημέρα AIDS- που ήταν χθες 1η Δεκεμβρίου, αποδομώντας τα κοινωνικά στερεότυπα και αναδεικνύοντας την αναγκαιότητα σωστής ενημέρωσης για τον HIV.
Η καμπάνια της εταιρείας ανατρέπει την παραδοσιακή προσέγγιση: αντί να επικεντρώνεται σε όσους χρειάζονται θεραπεία για τον HIV, στρέφει το βλέμμα προς αυτούς που συνεχίζουν να στιγματίζουν και να απομονώνουν τους ανθρώπους που ζουν με τον ιό. Το κεντρικό μήνυμα απευθύνεται σε εκείνους «που δείχνουν με το δάχτυλο», θέλοντας να τονίσει ότι το στίγμα και οι διακρίσεις είναι το πραγματικό εμπόδιο στη μάχη κατά του HIV – όχι ο ίδιος ο ιός. Όσοι επιμένουν να στιγματίζουν άλλους ανθρώπους με προκαταλήψεις και στερεότυπα, μένουν χωρίς «θεραπεία», την ίδια στιγμή που ο ιός αντιμετωπίζεται πλέον αποτελεσματικά.